สัญญาณเตือนลำไส้แปรปรวน โรคยอดฮิตของคนเครียด

ลำไส้แปรปรวน ป็นภาวะผิดปกติของการทำงานของระบบทางเดินอาหารที่พบได้บ่อย โดยเฉพาะในกลุ่มคนวัยทำงานที่มีความเครียดสูง แม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรงที่นำไปสู่มะเร็งลำไส้ แต่ก็ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตประจำวันอย่างมาก หากมีอาการท้องผูก ท้องเสีย หรือปวดท้องแบบเป็น ๆ หาย ๆ อาจกำลังประสบกับสัญญาณเตือนของภาวะนี้

4 สัญญาณเตือนหลักของภาวะ ลำไส้แปรปรวนที่เข้าข่ายตามเกณฑ์การวินิจฉัย ดังนี้:

1. อาการปวดท้องหรือรู้สึกไม่สบายท้องเรื้อรัง
ลักษณะอาการ: มักปวดท้องแบบปวดเกร็ง เป็น ๆ หาย ๆ หรือรู้สึกไม่สบายท้องส่วนล่าง
ช่วงเวลา: อาการปวดมักจะแย่ลงหลังรับประทานอาหาร และจะรู้สึกดีขึ้นหลังจากการขับถ่ายอุจจาระหรือผายลม

2. รูปแบบการขับถ่ายที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นอาการที่ชัดเจนที่สุดของภาวะ ลำไส้แปรปรวน โดยสามารถแบ่งได้เป็น 3 รูปแบบหลัก:
IBS-C (Constipation): มีอาการท้องผูกเป็นหลัก ถ่ายยาก ถ่ายไม่สุด อุจจาระแข็งเป็นก้อน
IBS-D (Diarrhea): มีอาการท้องเสียเป็นหลัก ถ่ายเหลว ถ่ายบ่อย อาจมีอาการปวดถ่ายกะทันหัน
IBS-M (Mixed): มีอาการท้องผูกสลับกับท้องเสีย

3. อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และมีแก๊สมาก
ผู้ป่วย ลำไส้แปรปรวน มักมีอาการท้องอืด ท้องป่อง รู้สึกแน่นท้องตลอดเวลา หรือมีแก๊สในลำไส้มากผิดปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากการบีบตัวของลำไส้ที่ผิดปกติ และการย่อยอาหารบางประเภทที่ทำให้เกิดแก๊สเยอะ

4. มีเมือกใส ๆ ปนมากับอุจจาระ
อาจสังเกตเห็นเมือกสีขาวหรือใส ๆ ปนออกมากับอุจจาระ โดยที่ไม่มีมูกเลือดปนออกมา (หากมีมูกเลือดปนควรพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคอื่นที่ร้ายแรงกว่า)

สัญญาณอันตราย (Red Flags) ที่ต้องแยกจาก ลำไส้แปรปรวน
น้ำหนักลดลง อย่างรวดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ
ถ่ายเป็นเลือด หรืออุจจาระมีสีดำผิดปกติ
ปวดท้องรุนแรง จนต้องตื่นกลางดึก
มีอาการท้องเสียตอนกลางคืน
คลำเจอก้อน หรือมีความผิดปกติในช่องท้อง

เตรียมตัวดูแลเมื่อสงสัยว่าเป็น ลำไส้แปรปรวน

1. การจัดการความเครียด
ความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าคือตัวกระตุ้นหลักที่ทำให้อาการของ ลำไส้แปรปรวน แย่ลง ควรหาวิธีผ่อนคลายที่เหมาะสม ออกกำลังกายเบา ๆ สม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ นอนหลับไม่สนิท ตื่นบ่อย วิธีแก้

2. การปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร
รับประทานอาหารตรงเวลา: ไม่ควรปล่อยให้ท้องว่างนานเกินไป

3. การเพิ่มใยอาหารและน้ำ
ดื่มน้ำสะอาด: ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อวันเพื่อช่วยให้การขับถ่ายเป็นปกติ โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการท้องผูกเป็นหลัก
เพิ่มใยอาหาร: หากมีอาการท้องผูก ควรเพิ่มอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ และธัญพืช

การสังเกตสัญญาณเตือนและปรับพฤติกรรมอย่างมีวินัย จะช่วยให้สามารถอยู่ร่วมกับภาวะ ลำไส้แปรปรวน ได้อย่างมีความสุขและลดความรำคาญใจที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันลงได้