|
ในน้ำสระหรือถังเก็บน้ำ จะมีเชื้อโรค เช่น:
แบคทีเรีย (E. coli)
สาหร่าย (ทำให้น้ำเขียว)
โปรโตซัว
คลอรีน (Cl₂ หรือในรูปสารประกอบ เช่น sodium hypochlorite, calcium hypochlorite) เมื่อใส่ลงในน้ำ จะสร้าง สารออกซิไดซ์ เช่น HOCl (hypochlorous acid)
🔬 สารนี้:
💥 ทำลายผนังเซลล์ของจุลินทรีย์
⚡ ยับยั้งกระบวนการเมตาบอลิซึมของมัน
👉 ทำให้เชื้อโรคตายหรือไม่สามารถแพร่พันธุ์ได้
ผลคือ: น้ำที่เคยขุ่นจากแบคทีเรียหรือสาหร่ายจะใสขึ้น
✅ 2. สลายสารอินทรีย์ที่ทำให้น้ำมีกลิ่นและสีในน้ำอาจมี:
เศษเหงื่อ ไขมันจากผิวหนัง
คราบสบู่
ใบไม้ สารชีวภาพจากสิ่งแวดล้อม
คลอรีนจะ:
🧪 ออกซิไดซ์สารอินทรีย์เหล่านี้ → กลายเป็น CO₂, H₂O และเกลือ
ผลคือ:
กลิ่นเหม็นหายไป
สีที่หม่น ๆ จางลง
น้ำดู “ใส” ขึ้นแม้ไม่ได้เปลี่ยน
ในน้ำขุ่นจะมี “สารแขวนลอย” เล็ก ๆ (ดิน, ฝุ่น, คราบ)
คลอรีนอาจเปลี่ยน ประจุไฟฟ้าของผิวอนุภาค เหล่านี้ → ทำให้รวมตัวเป็นก้อน
ก้อนเล็ก ๆ เหล่านี้จะตกลงพื้นได้เร็วขึ้น
💧 บางคนจะเติม alum หรือ flocculant ร่วมด้วยเพื่อเร่งตกตะกอน
จากนั้นใช้เครื่องกรองหรือดูดตะกอนออก → น้ำก็จะใส
คลอรีนมี “Residual effect” = มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อคงค้างอยู่ในน้ำ
ค่า pH ที่เหมาะสม (7.2–7.6) จะทำให้ HOCl มีประสิทธิภาพสูงสุด
ถ้าเติมพอดี น้ำจะใสได้นาน โดยไม่ต้องเปลี่ยนบ่อย
ประเด็น | ผลกระทบ |
---|---|
ใส่คลอรีนมากเกินไป | ระคายเคืองผิวหนัง ตา ผิวแห้ง |
สูดดมบ่อย | อันตรายต่อระบบหายใจ |
ปล่อยสัตว์เลี้ยง/ปลาในน้ำที่มีคลอรีน | อาจเป็นพิษ |
✅ ควรใช้เครื่องมือวัดค่า Free Chlorine และ pH เพื่อความปลอดภัย
🧭 สรุปแบบเข้าใจง่ายผลของคลอรีน | รายละเอียด |
---|---|
ฆ่าเชื้อ | ทำลายแบคทีเรีย ไวรัส และสาหร่าย |
ทำให้น้ำใส | สลายสารอินทรีย์และสารแขวนลอย |
ขจัดกลิ่น | ออกซิไดซ์สารชีวภาพที่เหม็น |
ทำให้น้ำอยู่ได้นาน | ฤทธิ์ฆ่าเชื้อคงค้างป้องกันการปนเปื้อนซ้ำ |
(น้ำใส ไม่สกปรกมาก, ขนาด 20,000 ลิตร)
คลอรีนชนิด | ปริมาณ | ความถี่ |
---|---|---|
ผงแคลเซียมไฮโปคลอไรต์ 65% | 80–100 กรัม | ทุก 2–3 วัน |
หรือ น้ำคลอรีน 10% | 400–500 มล. | ทุก 2–3 วัน |
🔹 สำหรับ ถังเก็บน้ำเพื่อใช้อุปโภค-บริโภค🧪 ต้องรักษาระดับ Free Chlorine ให้คงที่ที่ 1–3 ppm
📉 อย่าให้เกิน 5 ppm → จะระคายเคืองตาและผิว
(ตัวอย่างเช่นถัง 1,000 ลิตร)
คลอรีนชนิด | ปริมาณที่แนะนำ |
---|---|
น้ำคลอรีน 6% (โซเดียมไฮโปคลอไรต์) | 5 มล. / น้ำ 1,000 ลิตร |
น้ำคลอรีน 10% | 3 มล. / น้ำ 1,000 ลิตร |
🧂 2. วิธีเลือกคลอรีนแต่ละแบบรออย่างน้อย 30 นาที ก่อนใช้น้ำ
ถ้ามีคลอรีนตกค้างสูง → ทิ้งไว้นานขึ้นหรือล้างก่อนใช้
ชนิด | ข้อดี | ข้อเสีย | เหมาะสำหรับ |
---|---|---|---|
น้ำ (liquid chlorine) | ใช้ง่าย ราคาถูก หาซื้อง่าย | เสื่อมคุณภาพเร็ว / ต้องเก็บให้มิดชิด | ถังเก็บน้ำทั่วไป, บ้านเรือน |
ผง (powder chlorine) | เข้มข้น เก็บได้นาน | ต้องผสมก่อนใช้ อาจกัดมือ | สระว่ายน้ำกลางแจ้ง |
เม็ด (tablet chlorine) | ค่อยๆ ละลาย ควบคุมง่าย | แพงกว่า หาซื้อยากในบางพื้นที่ | สระว่ายน้ำในระบบกรองหมุนเวียน |
💡 แนะนำ:
บ้านทั่วไป: ใช้ น้ำคลอรีน
สระว่ายน้ำ: ใช้ ผงคลอรีนหรือเม็ดคลอรีน แบบมี stabilizer (CYA) เพื่อป้องกันแดดทำลาย
คลอรีนแม้เล็กน้อยก็ฆ่า “แบคทีเรียดี” ในระบบกรองน้ำปลาได้
ต่อไปนี้คือวิธี “กำจัดคลอรีน” อย่างปลอดภัย:
วิธี | รายละเอียด |
---|---|
💨 พักน้ำไว้ในถังเปิดฝา 24–48 ชม. | คลอรีนจะระเหยเอง (แต่ใช้ได้เฉพาะกับ น้ำประปา ไม่ใช่น้ำที่ใส่คลอรีนเพิ่มเอง) |
🌞 ตากแดด | ความร้อนและ UV เร่งการระเหยของคลอรีน |
🌬 เปิดปั๊มลมในถัง | อากาศช่วยเร่งการระเหย (ควรทำร่วมกับการพักน้ำ) |
สารเคมี | การใช้งาน | หมายเหตุ |
---|---|---|
โซเดียมไทโอซัลเฟต (Sodium thiosulfate) | 1–2 เม็ด/น้ำ 1,000 ลิตร | ใช้ได้ทั้งกับปลาและพืช |
วิตามินซี (Ascorbic acid) | บดเม็ดวิตามินซีใส่น้ำ | ราคาถูก ปลอดภัย |
🔁 ตารางสรุปภาพรวมสารพวกนี้ ไม่เป็นพิษต่อปลาและพืช และใช้ในอุตสาหกรรมปลาสวยงาม
หัวข้อ | แนะนำ |
---|---|
สูตรคลอรีนสระ | ผง 65% ใช้ 80–100 กรัม/20,000 ลิตร |
สูตรคลอรีนถังน้ำ | น้ำคลอรีน 10% ใช้ 3–5 มล./1,000 ลิตร |
วิธีเลือก | น้ำคลอรีน (ง่าย), ผง (แรง), เม็ด (สะดวก) |
ล้างคลอรีนธรรมชาติ | พักน้ำ 24–48 ชม., ตากแดด |
ล้างคลอรีนเคมี | ใช้โซเดียมไทโอซัลเฟต / วิตามินซี |
ปริมาณน้ำดื่ม | ปริมาณน้ำยาฟอกขาว |
---|---|
1 ลิตร | 2 หยด (≈ 0.1 มล.) |
10 ลิตร | 20 หยด (≈ 1 มล.) |
100 ลิตร | 10 มล. |
🔸 หลังผสมคลอรีนแล้ว:
คนให้เข้ากัน
ปิดฝาภาชนะ
รออย่างน้อย 30 นาที
ถ้าน้ำยังมีกลิ่นเหม็น → พักเปิดฝาไว้อีก 1–2 ชม. หรือกรองด้วยถ่าน/ผ้าสะอาด
✅ วิธีบ้าน ๆ ที่แนะนำโดย CDC:
หลังจากรอ 30 นาทีแล้ว
ดมดูว่ามีกลิ่นคลอรีนอ่อน ๆ หรือไม่
ถ้ามี = ใช้ได้
ถ้าไม่มีกลิ่นเลย = เติมเพิ่มอีกครึ่งหนึ่ง แล้วรออีก 30 นาที
ข้อสังเกต: น้ำดื่มไม่ควรมีกลิ่นคลอรีนแรงจนรู้สึกเหม็นฉุน
ไม่แนะนำ | เหตุผล |
---|---|
น้ำยาฟอกขาวที่มีน้ำหอม | เป็นพิษ ไม่ควรบริโภค |
คลอรีนผงเกรดสระว่ายน้ำ | อาจมีสารเติมแต่ง ไม่เหมาะกับการดื่ม |
น้ำยาที่หมดอายุหรือเก่าเกิน 6 เดือน | ประสิทธิภาพลดลงมาก |
ห้ามใช้ในปริมาณมากเกินกว่าที่กำหนด → อาจก่อให้เกิด การระคายเคือง หรือลำไส้อักเสบ
ห้ามใช้กับน้ำที่ “มีตะกอนหรือสีขุ่น” โดยตรง ต้องกรองเบื้องต้นก่อน เช่น:
ใช้ผ้าขาวบางกรอง 2–3 ชั้น
ตั้งทิ้งให้ตะกอนตกก่อนแล้วเทเฉพาะน้ำด้านบน
วิธี | ข้อดี | ข้อเสีย |
---|---|---|
ต้มเดือด 1–3 นาที | ปลอดภัยสูงสุด | เปลืองพลังงาน |
เม็ดฆ่าเชื้อ (water purification tablets) | พกง่าย ฆ่าไวรัส/โปรโตซัวได้ | มีสารตกค้างบางชนิด |
หลอด UV แบบพกพา | ฆ่าเชื้อได้เร็ว | ต้องใช้ไฟฟ้าหรือแบต |
น้ำ 1 ลิตร → ใช้ 2 หยดน้ำยาฟอกขาว 6%
รอ 30 นาที ก่อนดื่ม
ห้ามใช้ bleach ผสมน้ำหอม หรือ คลอรีนสระว่ายน้ำ