การกำหนดจุด CCP (Critical Control Point) สำหรับ "อันตรายทางกายภาพ" ในแผน HACCP

ในระบบความปลอดภัยอาหาร หนึ่งในอันตรายที่โรงงานต้องควบคุมอย่างเข้มงวดที่สุดคือ อันตรายทางกายภาพ (Physical Hazard) เช่นเศษโลหะ เศษแก้ว พลาสติกแข็ง หิน กระดูก หรือวัตถุแปลกปลอมอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายต่อผู้บริโภค หากโรงงานวางระบบควบคุมไม่ดีพอ อาจส่งผลให้เกิดสินค้ารีคอล เสียโอกาสส่งออก หรือสูญเสียความเชื่อมั่นของลูกค้าอย่างถาวร

บทความนี้จะช่วยอธิบายให้เข้าใจง่ายว่า

• จุด CCP คืออะไร
• การกำหนด จุด CCP สำหรับ Physical Hazard ต้องพิจารณาอย่างไร
  
  

การใช้ ผัง HACCP (Decision Tree) มาช่วยตัดสิน
ทำไมโซลูชันจาก Siam Paragon Solutions จึงสำคัญต่อการควบคุมอันตรายทางกายภาพในโรงงานอาหาร

จุด CCP คืออะไร?

CCP (Critical Control Point) คือ “จุดควบคุมที่สำคัญที่สุดในกระบวนการผลิต” ที่ต้องกำจัดหรือควบคุมอันตรายให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย 100% โดยไม่สามารถปล่อยผ่านได้เด็ดขาด ในกรณีของ Physical Hazard จุด CCP มักเกี่ยวข้องกับการตรวจจับวัตถุแปลกปลอมที่อาจปนเข้าไปในอาหาร เช่น เศษโลหะ เศษแก้วทพลาสติกแข็ง หิน กระดูก เข็ม ซึ่งเป็นอันตรายรุนแรงต่อผู้บริโภค

Physical Hazard คืออะไร?

Physical Hazard คืออันตรายจากสิ่งแปลกปลอมที่เป็นวัตถุแข็ง ปลายคม หรือวัสดุไม่พึงประสงค์ที่ปะปนในอาหาร เช่น

• โลหะ (Metal)
• แก้ว (Glass)
• พลาสติกแข็ง (Hard Plastic)
• ยาง (Rubber Seal)
• หิน/ทราย (Stones)
• กระดูกปลา/กระดูกสัตว์อ่อน
• เข็มเย็บเนื้อในหมู
  
  

ใช้ “ผัง HACCP” (Decision Tree) เพื่อกำหนดว่าเป็น CCP หรือไม่

ผัง HACCP ช่วยตอบคำถามสำคัญ เช่น

• ขั้นตอนนี้มีอันตรายที่ต้องควบคุมหรือไม่?
• ขั้นตอนนี้สามารถป้องกัน/กำจัดอันตรายได้หรือไม่?
• มีขั้นตอนถัดไปที่ควบคุมอันตรายแทนได้ไหม?
• หากล้มเหลว จะเกิดอันตรายที่ยอมรับไม่ได้หรือไม่?
  
  

สำหรับ Physical Hazard คำตอบมักจะเป็น “ใช่” เพราะเป็นอันตรายรุนแรง และไม่มีขั้นตอนถัดไปที่สามารถแก้ไขได้ 100% ดังนั้นกระบวนการที่เกี่ยวกับการตรวจวัตถุแปลกปลอม เช่น Metal Detector, X-Ray ตรวจวัตถุแปลกปลอม, Sieve / Magnet (แล้วแต่ผลิตภัณฑ์) มักถูกกำหนดเป็น CCP

กระบวนการไหนควรถูกกำหนดเป็น CCP สำหรับ Physical Hazard?
1) การตรวจจับโลหะด้วย Metal Detector เพราะโลหะเป็นสิ่งปนเปื้อนที่พบมากที่สุด แต่มีข้อจำกัดกับพลาสติก, แก้ว และหิน
2) การตรวจด้วย X-Ray (ตรวจได้หลายชนิดกว่า) ตรวจเจอเศษแก้ว, พลาสติกแข็ง, หิน, ยาง, กระดูก และเข็มในหมู จึงเป็น CCP ที่สำคัญมากในยุค Food Safety 2025
3) การกรอง/ร่อนวัตถุดิบ (Sieve) ใช้กับผง เช่น แป้ง น้ำตาล เกล็ดขนมปัง
4) การใช้แม่เหล็ก (Magnet) ดึงโลหะละเอียด  เสริมความปลอดภัยสำหรับวัตถุดิบชนิดเม็ด

ทั้งนี้เครื่องตรวจวัตถุแปลกปลอม “หลังบรรจุ” (Final Inspection) ถูกมองว่าเป็น CCP ที่เข้มงวดที่สุด เพราะเป็นจุดสุดท้ายก่อนออกจากโรงงาน

สามารถแก้ไขได้ 100% ดังนั้นกระบวนการที่เกี่ยวกับการตรวจวัตถุแปลกปลอม เช่น Metal Detector, X-Ray ตรวจวัตถุแปลกปลอม, Sieve / Magnet (แล้วแต่ผลิตภัณฑ์) มักถูกกำหนดเป็น CCP

ตัวอย่าง CCP สำหรับอันตรายทางกายภาพในโรงงานอาหาร

ข้อกำหนดที่ต้องมีเมื่อจุดนั้นเป็น CCP
1. Limit ที่ชัดเจน (Critical Limit) เช่น

• Fe 1.5 mm
• Glass 2.0 mm
• Hard Plastic 2.0 mm
  
  

2. การตรวจทวน (Verification) ทดสอบเครื่องทุก 1–2 ชั่วโมงตามแผนโรงงาน
3. การสอบเทียบและ Validation พิสูจน์ว่าเครื่องตรวจได้จริงตามสเปก
4. ระบบ Reject ที่แม่นยำ 100% ต้องดีดสินค้าไม่ผ่านออกทันที ไม่ตกหล่น ไม่ติดค้าง
5. บันทึกเสมอ (Record Keeping) เพื่อรองรับ Audit จาก

• HACCP
• BRC
• IFS
• FSMA
  
  

ทำไมต้องใช้เทคโนโลยีจาก Siam Paragon Solutions ในจุด CCP?

เพราะระบบตรวจวัตถุแปลกปลอมของ Siam Paragon Solutions ตอบโจทย์ทุกความเสี่ยงของ Physical Hazard ได้ครบที่สุด

1. ตรวจจับได้ทั้งโลหะและไม่ใช่โลหะ เช่น แก้ว พลาสติกแข็ง ยาง หิน กระดูก เข็ม
2. มีหลายรุ่นเฉพาะทาง เช่น Bone Detect, Needle Detect, Dual View, Bulk Goods, Goods in Bottle, Metal Detector GEN II
3. Reject แม่นยำมาก (Airjet / Pusher / Shuttle / Dropout)
4. มีระบบ Log File + User Access ตอบโจทย์ HACCP, BRC, IFS, FSMA
5. Validation และ Calibration พร้อมเอกสาร ใช้ส่ง Audit ได้จริง ไม่ติดข้อกำหนด
6. ทีมช่างในไทยพร้อมบริการเร็ว ลด Downtime ของโรงงาน

โรงงานที่ต้องการความปลอดภัยระดับสากลจึงควรเลือกเครื่องตรวจจาก Siam Paragon Solutions เพื่อเพิ่มความมั่นใจว่าทุกจุด CCP เป็นไปตามมาตรฐาน HACCP อย่างแท้จริง

ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม

โทร. : +66(0)2-394-9932

มือถือ : +66(0)99-827-0078

Email : marketing@siamparagons.co.th

Website : Siam Paragon Solutions Co.,Ltd.

Website Profile: บริษัท สยามพารากอน โซลูชั่นส์ จำกัด

Facebook : Siam Paragon Solutions - ศูนย์รวมเครื่องจักรอุตสาหกรรมอาหาร